مدیریت بازیافت نخاله های ساختمانی (بخش اول)

امروزه افزایش روزافزون جمعیت در دنیا و نیاز مبرم به تأمین احتیاجات اولیه انسان از جمله نیاز به مسکن، وجود فعالیت های عمرانی را در هر جامعه امر اجتناب ناپذیری کرده است. حجم زیاد دورریزهای ساختمانی ناشی از فعالیت های عمرانی (ساخت و ساز، تعمیر، تخریب و نوسازی)موجب بروز مشکلات زیادی از جمله مشکلات زیست محیطی شده است. با توجه به محدودیت منابع طبیعی و حفظ محیط زیست، بهینه ترین راهکار استفاده مجدد از دورریزهاست. مدیریت مصالح قابل بازیافت دورریز ساختمانی از مهم ترین راهکارهای اقتصادی درکشورهاست؛ زیرا ضمن کاهش میزان ضایعات بر استفاده مجدد و بازیافت آن تأکید دارد. این پژوهش با هدف مدیریت مصالح قابل بازیافت دورریز ساختمانی به تدوین مبانی نظری مدیریت دورریزهای ساختمانی و بررسی تجربیات جهانی در این زمینه می پردازد.

تولید مواد زاید جامد، محصول فعالیت های مختلف انسان است که امروزه با تغییر شیوه زندگی و توسعه همه جانبه نسبت به گذشته، تغییرات زیادی داشته است. از جمله مواد زائد جامد، دورریزهای ساختمان است که روز به روز بر حجم آن افزوده می شود. با پیشرفت علوم و تکنولوژی، تولید و مدیریت دورریزها نیز تحت بررسی های فراوان علمی و پژوهشی قرار گرفته است.

یکی از بهینه ترین برنامه ها در مدیریت دورریزهای ساختمانی، بازیافت آن هاست؛ و به لحاظ صرفه جویی های اقتصادی و فواید محیط زیست مورد توجه قرار گرفته است.

مدیریت دورریزهای ساختمانی

به کارگیری دانش، فنون، ابزار و شیوه هایی در فعالیت های مختلف پروژه به منظور تحلیل، تصمیم گیری، برنامه ریزی، اختصاص منابع و کنترل مواد تولیدی ناخواسته (دورریز)می باشد.

اهداف مدیریت دورریزهای ساختمانی

تنظیم مجدد فعالیت های ساخت وساز با هدف ذیل به :

• –  توسعه زیست محیطی (مصرف هوشمندانه منابع طبیعی، بهره وری در مصرف انرژی، محدود کردن آلاینده های زیست محیطی)
• –  توسعه اقتصادی (بهره وری بالا، هزینه های کم و سود بالاتر واسطه استفاده از دورریزها)
• –  توسعه اجتماعی (افزایش سطح اشتغال، بهبود سلامت جامعه)
• –  افزایش بهره وری فرآیند ساخت

وضعیت دورریزهای ساختمانی در جهان

امروزه دیدگاه های زیست محیطی دورریزهای ساختمانی در تمام دنیا مورد توجه بسیار قرار گرفته است؛ به این معنی که بخش ساختمان نیز باید همگام با سایر بخش ها بازیافت و استفاده مجدد از مصالح دورریز را مدنظر قرار دهد زیرا بازیافت دورریزهای ساختمانی می تواند احتیاج به انرژی و منابع طبیعی و نیز مقدار زمین مورد نیاز برای استخراج منابع و دفع بهداشتی را  کاهش می دهد.

انجمن تخریب اروپا تخمین می زند هر ساله ۲۲۲میلیون تن زباله در اروپا تولید می شود که حدود ۳۲% از این مقدار در حال حاضر بازیافت می شود. آژانس حفاظت محیط زیست در آمریکا نیز مقدار ضایعات تولیدی ناشی از عملیات ساخت و تخریب را ( معادل ½ کیلو گرم به ازای نفر- روز در سال) ۱۹۹۶میلادی تخمین زده است.

وضعیت دورریزهای ساختمانی در ایران

میزان تغییرات افزایش جمعیت در یک بازه زمانی ۱۰ساله بین سال های ۱۳۷۵تا سال ۱۳۸۵در چهار کلان شهر تهران، اصفهان، تبریز و مشهد را نشان می دهد که با توجه به این افزایش جمعیت نیاز به مسکن نیز افزایش می یابد که باعث حذف خانه های با مساحت بالا و در برگیرنده نفرات کم و جایگزین شدن آپارتمان های نوساز با اشغال مساحت کمتر و همچنین گنجایش نفرات بیشتر می شود که محصول این تغییرات و فعالیت های عمرانی چیزی جز افزایش میزان دورریزهای ساختمانی نیست .

تولید دورریزهای ساخت و تخریب در ایران به خصوص در مقایسه با کشورهای توسعه یافته، بسیار بالاتر از دیگر کشورهاست.

به عنوان مثال در ایران میزان مصرف فولاد در سال ۲۰۰۵تا ۲۰۰۹در بخش ساخت و ساز چیزی حدود  ۱۴۵۸۴۵۶۹ تن تخمین زده شده است که نرخ رشد آن در سال ۲۰۰۵تا ۲۰۰۹حدود۲۱/ ۷درصد می باشد. همچنین میزان مصرف سیمان در همان دوره معادل ۸۲۴۸۸۲۹ تن اعلام شده که نرخ رشدی معادل  ۱۴/۸ درصد داشته است.

در ایران منابع طبیعی برای پاسخگویی به تقاضای مصالح ساختمانی در حد متوسط است. این واقعیت باعث کاهش انگیزه به دست آوردن این مواد از طریق بازیافت است. به عنوان مثال مناطق زیادی در ایران تحت پوشش خاک آبرفتی است که منبع اصلی برای شن و ماسه است و این موضوع سبب کاهش تمایل به بازیافت دورریزهای بتنی است. اطلاعات مربوط به دورریزهای ساخت و ساز و تخریب با توجه به اهمیت این بحران هنوز هم بسیار کم است.

میزان تولید نخاله ساختمانی در شهرهای بزرگ ایران

دلایل و اهمیت مدیریت دورریزهای ساختمانی

با توجه به محدودیت منابع طبیعی و حفظ سرمایه های ملی برای نسل های آینده و همچنین حفظ محیط زیست، مدیریت دورریزهای ساختمانی اهمیت و ضرورت دارد زیرا با داشتن مدیریت صحیح و برنامه کارآمد و کاهش حجم دورریزهای ساختمانی نه تنها از هدر رفتن منابع طبیعی و سرمایه های ملی جلوگیری می شود بلکه هزینه های اضافی و جانبی نیز کمتر شده و به لحاظ اقتصادی سودمند است.

متأسفانه در رابطه با مدیریت دورریزهای ساختمانی در ایران، به علت نبود قوانین و مقررات و دستورالعمل های ملی و منطقه ای مشکل مواد زائد جامد به صورت یک معضل درآمده است.

 

منبع: http://sakhtemanonline.com

برچسب‌ها: نخاله ساختمانی , دورریز ساختمانی , مدیریت پسماند , محیط زیست , بازیافت بال کلی در صنعت کاشی و سرامیک...